TERAPIA PEDAGOGICZNA W PRZEDSZKOLU

JAK ROZWIJAĆ UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE U DZIECI?

Rodzicu!

- Obdarzaj dziecko uwagą, kiedy tego potrzebuje i chwal za starania, gdy zmaga się z trudnym zadaniem.

- Staraj się wpajać dziecku zasady moralne, którymi powinno kierować się w życiu (prawdomówność, uczciwość itp.)

- Ustalcie wspólne zasady, które będą obowiązywały w konkretnych sytuacjach (np. w czasie kolacji nie oglądamy telewizji)

- Ucz dziecko prawidłowych zachowań w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu (co ma zrobić, gdy np. zgubi się w sklepie)

- Zachęcaj do wytrwałości i cierpliwości (daj przykład, jak się zachować np. po  przegranej rundzie w grze planszowej)

- Uświadamiaj dziecku potrzebę przestrzegania reguł, pokazuj skutki ich przekraczania

- Zapewniaj dziecku częste kontakty z rówieśnikami – by prawidłowo się rozwijało.

- Poszerzaj krąg ludzi, z którymi dziecko będzie miało kontakt, co wzbogaci jego doświadczenia i uodporni na trudne, nowe sytuacje.

- Słuchaj, co mówi Twoje dziecko, wówczas i ono nauczy się słuchać innych.

- Rozmawiaj z dzieckiem o jego przeżyciach – zachęcaj, by opowiadało o wydarzeniach z przedszkola.

- Ośmielaj je do okazywania i nazywania swoich uczuć.

- Pamiętaj, że oprócz obowiązków dziecko ma swoje prawa – prawo do szacunku, do wyrażania własnego zdania itp.

Ważne!

PRAWIDŁOWY ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY DZIECKA WARUNKUJE WŁAŚCIWE FUNKCJONOWANIE W GRUPIE ORAZ OPTYMALNY ROZWÓJ JEGO OSOBOWOŚCI.

Gry i zabawy wspomagające rozwój społeczno – emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym:

Paluszkowe bajki: na wewnętrznej stronie palców starej rękawiczki w odpowiednim miejscu należy nakleić z papieru narysowane główki z różnymi wyrazami twarzy. Dziecko zgaduje uczucie i opowiada o tym bajkę (bohater ma przygody smutne, wesołe, itp.) Zabawa angażuje kreatywność, myślenie przyczynowo-skutkowe, wzbogaca wyobraźnię, słownik dziecka, uczy rozumienia uczuć.

Jak myślisz dlaczego? Kasia po przyjściu z przedszkola jest smutna, jak myślisz, dlaczego? Piotrek nie chce iść do przedszkola...? Tomek (Zosia) płacze wieczorem....? Każde pytanie kończymy: jak myślisz, co trzeba zrobić, by mu (jej) pomóc?

Rozpoznawanie uczuć na obrazku – Należy przygotować kartki, a na nich „buźki” z emocjami (gotowe znajdziemy w Internecie, możemy również przygotować je własnoręcznie). Należy znaleźć (np. w gazetach) zdjęcia przedstawiające osoby doświadczające różnych uczuć – zadaniem dziecka będzie nazwanie tego, co widzi na obrazku – opisanie uczucia i tego, co na dane uczucie wskazuje (jaka mina, postawa itp.). Aby uatrakcyjnić zabawę, można nakleić „buźki” lub zdjęcia na sztywny karton – zadaniem dziecka będzie losowanie obrazka, a następnie nazywanie emocji, jaka się na nim znajduje.

„Zabawa w twarze” – do tej zabawy można zaprosić całą rodzinę – potrzebne będą duże kartki, na których narysowane są kontury twarzy (bez oczu, nosa i ust). Każdy uczestnik zabawy dostaje swój „zestaw” kartek (tyle kartek, ile emocji chcemy omówić danego dnia) i rysuje emocje wg poleceń wydawanych przez jednego z rodziców: „pierwsza buzia jest wesoła”, „druga buzia jest...” itd. Na koniec robimy wystawę naszych prac.

Rozpoznawanie uczuć na podstawie scenek – rodzice, dzieci (dowolna liczba uczestników, można wyznaczyć drużyny, np. „drużyna dzieci”) – zostają wyznaczeni do odegrania scenki, np. gniew, radość, smutek (poprzez pokazanie odpowiednich min, przyjęcie konkretnej postawy ciała) – zadaniem pozostałych uczestników jest rozpoznanie, jakie uczucia są prezentowane.

Zabawa  „Dokończ zdanie...” – rodzic czyta dziecku różne zdania, np. „Pewnego razu Piotruś wszedł na wysoki murek i nie mógł zejść, poczuł nagle wielki.........” (np. strach), dzieci kończą zdanie nazywając uczucia, jakich doświadczają bohaterowie. Ta zabawa wymaga wcześniejszego przygotowania kilku historyjek.

Zabawa w lustro – ta zabawa może przybierać dwie formy – do pierwszej z nich będzie potrzebne lustro – najlepiej duże, w którym widać całą twarz i sylwetkę dziecka, do drugiej – rodzic, albo brat lub siostra.

• przeglądanie się w lustrze i prezentowanie min przedstawiających różne uczucia – rodzic podaję nazwę emocji, a zadaniem dziecka jest pokazać, jak wygląda ktoś, kto się tak czuje – jakie robi miny, jak wygląda jego ciało (np. co dzieje się z dłońmi, kiedy ktoś jest zły, a co kiedy płacze),
• dzieci lub rodzic z dzieckiem dobierają się w parę i siadają naprzeciw siebie. Jedna osoba z pary jest lusterkiem – zadaniem tej osoby jest naśladowanie min, jakie pokazuje druga osoba. Po kilku minutach – zamiana ról w parze.

Prezenty pod choinkę. Rodzice rozmawiają z dziećmi na temat prezentu, o którym marzą. Prezentem nie może być rzecz materialna, ale emocje, uczucia, zachowania, np. Najbardziej chciałabym, aby ktoś mnie przytulił, opowiedział wesołą historię, połachotał mnie...

Lustro. Dziecko stoi naprzeciwko rodzica, który jest lustrem. Dziecko pokazuje różne miny wyrażające emocje, rodzic próbuje je dokładnie powtórzyć. Potem następuje zamiana ról.

Historia o Świętym Mikołaju. Rodzice wraz z dzieckiem tworzą historię o Mikołaju ... Święty Mikołaj od rana był bardzo smutny, bo... (dziecko kończy zdanie, np. n/e spad/ śnieg). Dorosły – Mikołaj zastanawiał się, jak rozwiezie prezenty i poszedł po pomoc do ... Długość historii zależy od inwencji uczestników zabawy.

Bombka marzeń. Na papierowych kółkach (bombkach) rodzice i dzieci rysują swoje największe marzenia. Ozdabiają nimi choinkę.

Rozwój myślenia matematycznego dziecka można wspomagać już od najmłodszych lat. Należy jednak pamiętać o kilku zasadach.

Rodzicu!

• Zadbaj o kształtowanie świadomości własnego ciała dziecka – od najmłodszych lat zachęcaj je do pokazywania, gdzie ma oczy, uszy, ręce, nogi, brzuch. Nazywaj części ciała.
• Zachęcaj do rozwijania orientacji przestrzennej – podczas spacerów i wspólnej zabawy określajcie kierunki: w górze, na dole, z przodu, z tyłu, przed nami, za nami, obok, po prawej stronie, po lewej stronie. Opisuj świat, dokładnie lokalizując ludzi i przedmioty.
• Organizuj zabawy prowokujące do wychwytywania regularności, dostrzegania powtarzalności, np. dni tygodnia czy pór roku. Pokazuj rytmy w ruchu, muzyce i innych aktywnościach, takich jak rysowanie czy układanie powtarzalnych wzorów z różnych elementów.
• Codziennie liczcie wszystko, co się da policzyć – kroki, stopnie, mijane samochody, drzewa w parku, jabłka w koszyku, klocki, kredki, zabawki. Kiedy dziecko liczy – słuchaj, podpowiadaj liczebniki, ale nie poprawiaj, nie krytykuj. Jeśli zrobiło błąd – głośno policz poprawnie tak, aby dziecko to usłyszało.
• Nie wyjaśniaj reguł, nie tłumacz – dziecko samo je odkryje dzięki wielokrotnemu doświadczaniu.
• Pozwól dziecku na wielokrotne, samodzielne doświadczanie i eksperymentowanie – dasz mu szansę na samodzielne odkrycie reguł rządzących otaczającym nas światem.
• Wykorzystuj codzienne sytuacje do dodawania i odejmowania, stwarzaj okazje do rachowania, np. nakryć na stole, klocków w pudełku, książek na półce. (Jeśli jest 5 książek, a weźmiemy 1 książkę do czytania, to ile ich zostanie?). Pozwól dziecku liczyć głośno, z czasem będzie wykonywać takie operacje matematyczne w pamięci.
• Zaspakajaj ciekawość świata – cierpliwie odpowiadaj na pytania, formułuj zwięzłe, proste odpowiedzi, odpowiadaj logicznie i zgodnie z prawdą. Pamiętaj, że pytania dziecka to przejaw głośnego myślenia i oznaka potrzeby zrozumienia i uporządkowania świata – gromadzona w ten sposób wiedza pomoże dziecku łączyć przyczyny i skutki zdarzeń w otaczającym je świecie.
• Zachęcaj do porównywania przedmiotów i wskazywania ich cech wspólnych. Stwarzaj okazję do manipulowania przedmiotami i klasyfikowania z uwzględnieniem 1 cechy lub 2 cech ( np. kształt i kolor).
• Naucz dziecko, co to jest objętość płynu. Podczas zabaw w ogrodzie lub w trakcie kąpieli pozwól mu przelewać wodę z kubeczka do kubeczka, napełniajcie wspólnie naczynia o różnych kształtach i objętości. Sprawdźcie, jak wygląda poziom płynu w butelce ustawionej pionowo i poziomo. Pozwól dziecku na eksperymenty.
• Porównujcie długości różnych obiektów, wprowadź pojęcia dłuższy – krótszy. Bawcie się w mierzenie za pomocą stopy, łokcia, dłoni, ale także z wykorzystaniem przyrządów służących do mierzenia, np. miarka krawiecką.
• Za pomocą patyka i sznurka wykonaj prostą wagę – zachęcaj do ważenia drobnych przedmiotów o podobnej i różnej wadze. Dopilnuj, aby dziecko poczuło różnicę ciężaru różnych przedmiotów.
• Odkryjcie świat geometrii – zainteresuj dziecko otaczającym je światem, kształtami , bryłami, pozwól ich dotknąć, sprawdzić krawędzie, kąty, zachęć do opisania kształtów. Wspólnie szukajcie wokół siebie kół, kwadratów, prostokątów, trójkątów i innych figur.

Pamiętaj!

ROZWÓJ MYŚLENIA MATEMATYCZNEGO TO WIELOKROTNE POWTARZANIE I EKSPERYMENTOWANIE. LOGIKA DZIECKA RZADZI SIĘ INNYMI PRAWAMI NIŻ LOGICZNE MYŚLENIE DOROSŁYCH – ZANIM SKRYTYKUJESZ DZIECKO, WYSŁUCHAJ JE, STARAJ SIĘ PODĄŻAĆ JEGO TOKIEM ROZUMOWANIA, NIE NARZUCAJ JEDNOZNACZNYCH, GOTOWYCH ROZWIĄZAŃ.

INTEGRACJA SENSORYCZNA

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW

DLA KOGO WSKAZANA JEST TERAPIA SENSORYCZNA?:

Terapia wskazana jest dla dzieci:

• Z trudnościami w uczeniu się;
• Ze spektrum autyzmu (autyzm, zespół Aspergera);
• Ze schorzeniami o podłożu genetycznym: z zespołem Downa, z kruchością chromosomu X, z zespołem Retta, z zespołem Williamsa;
• Z ADHD;
• Z MPD (mózgowym porażeniem dziecięcym);
• Niewidomych;
• Z wadą słuchu.

Terapia może być również prowadzona jako profilaktyka przy ryzyku wystąpienia zaburzeń integracji sensorycznej.

Kiedy należy zdiagnozować dziecko?

Ryzyko występowania zaburzeń integracji sensorycznej występuje, jeśli w zachowaniu dziecka pojawia się kilka objawów. Wtedy warto zwrócić się o postawienie diagnozy do wykwalifikowanego terapeuty. Niektóre gabinety terapeutyczne organizują konsultacje, podczas których specjaliści pomagają ustalić, czy wskazana jest diagnoza integracji sensorycznej.

RUCH, RÓWNOWAGA, KOORDYNACJA RUCHOWA, NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE

Dziecko:

• Unika zabaw związanych z odrywaniem stóp od podłoża (np. wspinania się);
• Ma chorobę lokomocyjną
• Bardzo lubi kręcić się na karuzeli, krześle obrotowym bądź po obracaniu się skarży się na zawroty głowy, jest mu niedobrze
• Jest niechętne nowym zabawom opartym na ruchu;
• Jest ciągle w ruchu, skacze, biega lub woli statyczne zabawy i raczej unika ruchu;
• Lubi długo huśtać się na huśtawce;
• Ma trudności z nauką jazdy na rowerze czy hulajnodze;
• Podpiera głowę podczas siedzenia na ławce lub przy stole;
• Wydaje się niezgrabne ruchowo;
• Chwyta (np. kredki, zabawki) zbyt mocno lub zbyt słabo;
• Zdaje się wiotkie;
• Siedzi nieprawidłowo;
• Ma problemy z zapinaniem guzików, z wycinaniem, nie lubi rysować;
• Ma kłopoty z łapaniem i rzucaniem piłki;
• Ma trudności z posługiwaniem się sztućcami;
• Szybko się męczy;
• Często jest pobudzone, impulsywne;
• Łatwo się rozprasza;
• Łatwo się zniechęca przy niepowodzeniach.

DOTYK

Dziecko:

• Nie lubi mycia głowy, czesania, obcinania włosów;
• Nie lubi mycia twarzy, nakładania na nią kremu;
• Denerwują go metki na ubraniach, zdarza się że nie lubi pewnych ubrań ze względu na materiały, z których są uszyte;
• Nie lubi mieć brudnych rąk;
• Unika bycia dotykanym;
• Nie lubi być przytulane, głaskane, całowane;
• Lubi mocno ściskać innych, lubi zabawy z przepychaniem, rzucaniem się na innych, „obijaniem się” o innych;
• Ma słabe czucie bólu bądź nadmiernie reaguje na niewielki ból.

SŁUCH

Dziecko:

• Jest wrażliwe na dźwięki, na niektóre dźwięki reaguje zasłanianiem uszu;
• Nie lubi hałaśliwych miejsc, trudno mu się w nich skupić;
• Unika zabawek wydających dźwięki;
• Myli podobnie brzmiące słowa;
• Podczas zabawy lub wykonywania zadania pomrukuje, wydaje powtarzalne dźwięki

WZROK

Dziecko:

• Jest nadwrażliwe na światło, mruży oczy;
• Ma trudności ze skupieniem wzroku przez dłuższą chwilę na danym przedmiocie;
• Ma problemy z przepisywaniem, przerysowywaniem;
• Odwraca litery, cyfry;
• Ma trudności ze śledzeniem poruszającego się przedmiotu, łatwo traci go z pola widzenia;
• Jest nadmiernie pobudzone, gdy wokół jest dużo bodźców wzrokowych, a zwłaszcza kolorowych.

WĘCH I SMAK

Dziecko:

• Na pewne zapachy łatwo reaguje odruchem wymiotnym;
• Często mówi, że coś brzydko pachnie;
• Nie je niektórych pokarmów, np. grudkowatych;
• Zanim coś zje, musi to powąchać;
• Wacha rzeczy niejadalne;
• Sprawia wrażenie, że nie czuje ostrych, nieprzyjemnych zapachów;
• Lubi potrawy o wyrazistym smaku, mocno doprawione.

Celem terapii jest poprawa komunikacji między zmysłami w układzie nerwowym. Uzyskuje się ją poprzez dobranie ćwiczeń, które dostarczają odpowiedniej liczby i jakości bodźców zmysłowych, które są bazą umiejętności szkolnych (np. czytanie, pisanie), ale też umiejętności ruchowych, takich jak jazda na rowerze. 

ORIENTACJA PRZESTRZENNA

Orientacja w przestrzeni stanowi warunek dobrego funkcjonowania dziecka w otaczającej rzeczywistości. Jest też ważnym elementem w edukacji matematycznej i dlatego powinna być kształcona na długo przed rozpoczęciem systematycznej nauki w szkole. Warto więc organizować ćwiczenia i zabawy rozwijające orientację przestrzenną dziecka. Ta ciekawa i bogata w doświadczenia forma działania daje mu szansę na:

• Nabycie umiejętności zgrania własnych ruchów,
• Zgranie się z ruchami partnera,
• Pojmowanie kierunków i zastosowanie ich w praktyce.

Chcąc, by dziecko doskonaliło świadomość własnego ciała można mu zaproponować zabawę np. w defiladę wojskową (prawa noga do przodu, lewa noga do przodu, marsz w prawo, w tył zwrot itd.), odlot ptaków – płynne ruchy obu ramion, żabki w stawie – ruchy nóg i rąk, prowadzenie samochodu – w której samo będzie autem skręcającym raz w prawo, raz w lewo, jadącym do przodu lub cofającym się.

Chcąc, by dziecko wyrobiło sobie orientację w schemacie drugiej osoby można zaproponować takie zabawy jak:

-„Porównaj wygląd” czyli co ja mam, a co Ty masz (ja mam prawe oko, Ty masz prawe oko)

-„Zrób to co ja” np. stanie na jednej nodze, głaskanie brzucha, łapanie się prawą ręką za lewe ucho itp.

-„Co jest?” np. przed, za, obok Oli itp.

Chcąc, by dziecko określało położenie przedmiotów w przestrzeni należy zainicjować zabawy: w ciepło – zimno, „Gdzie ukryłam misia”, „Co gdzie stoi?”(tu dziecko opisuje, że kot stoi na półce obok misia), „Porównaj mnie z mamą”(np. długie włosy, krótkie włosy, oko prawe, oko lewe), „Układanie guzików wg zasady”(duży, czerwony kładziesz przed sobą, z jego prawej strony kładziesz dwa zielone guziki, a z lewej strony dwa niebieskie), „Rysuj zgodnie z poleceniem” (na kartce w prawym górnym rogu słońce, w lewym dolnym rogu dwa kwiatki)

WAŻNE

Aby zabawy i ćwiczenia przyniosły znaczące efekty, należy zadbać o przestrzeganie kilku ważnych zasad”

• Należy pamiętać, aby były różnorodne i atrakcyjne
• Przestrzegać, by nie trwały dłużej niż 5-10 minut
• Dostosować ćwiczenia do możliwości rozwojowych dziecka
• Przerwać zabawę, jeżeli zauważymy zmęczenie lub znużenie dziecka
• Pomóc w wykonaniu – pokazać jeżeli jest taka potrzeba
• Czuwać, by ćwiczenia i zabawy doprowadzać do końca
• Stwarzać podczas zabawy atmosferę spokoju (nie popędzać, nie krytykować, nie podnosić głosu)

Pamiętajmy!

Do kształtowania orientacji przestrzennej należy często wykorzystywać naturalne sytuacje w czasie codziennych czynności, spacerów, wycieczek, zajęć sportowych i rekreacyjnych.

Artykuły zostały napisane w oparciu o pozycję wydawnictwa PWN „Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w przedszkolu” Biblioteka nauczyciela.

                                                                                                     

                                                                                                  nauczyciel terapii pedagogicznej

                                                                                                    mgr Wioletta Wisłocka

 

SPRAWNOŚĆ MANUALNA I GRAFOMOTORYCZNA (MOTORYKA MAŁA)

     W wieku przedszkolnym dziecko bardzo intensywnie rozwija sprawność  manualną i graficzną, inaczej określaną jako motoryka mała. Rozwój tej sfery przejawia się w uzyskaniu kontroli nad ruchami ramienia, przedramienia i nadgarstka, a także nad doskonaleniem drobnych mięśni dłoni i palców. Poprawia się koordynacja kończyn górnych i tułowia. Sprawność manualna i grafomotoryczna widoczna jest u przedszkolaka w pracach zręcznościowych, samoobsłudze oraz podczas wykonywania prac graficznych.

      Podczas manipulacji przedszkolak nie tylko się bawi, lecz także uczy się posługiwać różnymi przedmiotami codziennego użytku, np. sztućcami, ołówkiem, nożyczkami, pędzlem. Nabywa umiejętności samoobsługowe podczas swobodnej aktywności. Schematy ruchowe kształtują się od ruchów dużych, rozmachowych do ruchów małych w obrębie dłoni i palców.

Można wyróżnić następujące fazy trzymania przyborów do pisania:

• chwyt cylindryczny (obejmujący pierwsze dwa lata życia dziecka) – dziecko trzyma ołówek całą dłonią (w „garści”),
• grzbietowy chwyt palcowy (obejmuje okres pomiędzy 2. a 3. r.ż.) – wewnętrzna część dłoni skierowana w dół,
• statyczny chwyt statywowy (obejmujący okres od 3. do 4. r.ż.) – dziecko chwyta ołówek wyżej, druga dłoń bezustannie poprawia chwyt; palec serdeczny i mały są lekko zgięte; dłoń porusza się jako jedna całość; nie występują drobne ruchy palców i dłoni,
• dynamiczny chwyt statywowy (od 4. do 5. r.ż.) – dziecko chwyta ołówek niżej; kciuk i palec wskazujący znajdują się blisko siebie; ruch wynika z pracy drobnych mięśni palców i dłoni.

Umiejętności dziecka w zakresie motoryki małej:

Trzylatek w zakresie motoryki małej powinien:

– rysować proste linie pionowe i poziome oraz koło

– budować z klocków wieże

– posługiwać się łyżką, widelcem i kubkiem

– wykonywać podstawowe czynności higieniczne (korzystać z toalety, myć i wycierać ręce)

– wkładać różnego kształtu klocki do właściwych otworów

W czwartym roku życia dziecko robi postępy w zakresie pisania i rysowania. Odwzorowuje podstawowe kształty (linie proste pionowe i poziome, koło).  Podejmuje się rysowania po śladzie prostych wzorów (misia, auta, domku). Dzieci czteroletnie swobodnie budują różne konstrukcje z klocków, lepią z plasteliny, zwiększają swoją samodzielność w zakresie samoobsługi (je samodzielnie łyżką i widelcem, samodzielnie korzysta z toalety, rozbiera się  i ubiera z różnych części garderoby, myje i wyciera ręce itp.)

Czterolatek  w zakresie motoryki małej powinien:

– odwzorowywać linie prostą, koło, kwadrat lub prostokąt i krzyżyk

– rysować po prostym śladzie

– usprawnić swoją samoobsługę

– zamalowywać powierzchnię kartki lub jej wyznaczony fragment (bez precyzyjnego trzymania się wyznaczonych krawędzi)

U dzieci pięcio i sześcioletnich doskonalą się umiejętności w zakresie samoobsługi. Samodzielnie już ubierają się i rozbierają, zapinają i rozpinają guziki, niekiedy potrafią również zasznurować buty. Doskonalą również swoje ruchy rąk podczas pisania i rysowania. Pojawiają się rysunki tematyczne.

Pięciolatek i sześciolatek  w zakresie motoryki małej powinien:

– posiadać umiejętność pełnej samoobsługi

– tworzyć rysunki tematyczne

– mieć precyzyjne ruchy dłoni (z  koraliki, zapinać i rozpinać guziki, zamalowywać płaszczyzny itp.)

Deficyty w rozwoju motoryki małej:

                W rozwoju motoryki małej wraz z wiekiem powinny wzrastać precyzja ruchów i szybkość wykonywania czynności. Jednakże zdarza się, że u niektórych dzieci mimo ćwiczeń pojawiają się duże trudności czy wręcz opóźnienia w manipulowaniu różnymi przedmiotami i narzędziami. Takie zaburzenia motoryki małej przejawiają się w formie niezręczności manualnej:

Charakterystycznymi cechami tej niezręczności są:

-opóźnienie w zdobywaniu samodzielności w czynnościach samoobsługowych, np. ubieraniu i rozbieraniu, posługiwaniu się sztućcami (czynności te wykonywane są wolno i niezręcznie),

-trudności w posługiwaniu się przedmiotami codziennego użytku (wynikają one z obniżenia sprawności w obrębie ruchów chuchów chwytnych),

-niezręczne trzymanie przyborów pisarskich,

-niechęć do wykonywania prac obu rąk,

-występowanie współruchów,

-niski poziom graficzny,

-brak automatyzacji w procesie pisania itp.

Propozycje ćwiczeń rozwijających motorykę małą.

 Ćwiczenia rozmachowe – usprawnianie ruchów ramion i przedramion np.:

- krążenie wyprostowanych ramion z boku, zataczanie sekwencji kół (duże, średnie, małe)

- wymachy do przodu obu rąk jednocześnie i pojedynczo – raz jedną ręką, raz drugą

- przyloty i odloty bocianów – wykonanie ruchów falistych

- wykonywanie „młynka” – krążenie równoległe ułożonych przedramion

- zabawy rzutne z woreczkami

Gimnastyka dłoni, nadgarstków i palców

- stukanie czubkami palców – naśladowanie gry na pianinie, padających kropli deszczu itp.

- zaciskanie dłoni w pięści

- dociskanie złożonych dłoni do siebie przy rękach zgiętych w łokciach

- ściskanie gąbki lub miękkiej gumowej piłeczki

-zabawy paluszkowe np. „Sroczka”, „Rak nieborak”, „Kominiarz”

Inne ćwiczenia dłoni, nadgarstków i palców:

- wyciąganie i wkładanie różnych przedmiotów z miski do miski za pomocą palca wskazującego i kciuka

- przesypywanie drobnych przedmiotów np. koraliki, kasza, ryż z jednego naczynia do drugiego

-przypinanie klamerek do bielizny na ściankach pudełka

- lepienie różnych kształtów z plasteliny, masy solnej

- podnoszenie szczypcami małych przedmiotów

- zwijanie w kłębek włóczki

-wodzenie palcem po wzorze

- darcie i gniecenie gazet

Ćwiczenia graficzne

- rysowanie rękami, palcami na dużych płaszczyznach

- zamalowywanie obrazków konturowych

- kolorowanie wg określonych zasad

- uzupełnianie obrazka tematycznego

- odwzorowywanie szlaczków

Artkuł napisany w oparciu o książkę „Diagnoza i wspomaganie rozwoju psychoruchowego dziecka w wieku przedszkolnym” K. Skarbek, I. Wrońskiej

                                                                                                                                                              nauczyciel terapii pedagogicznej

                                                                                                                                                                       mgr Wioletta Wisłocka

 

W zawód nauczyciela, oprócz zadań związanych z kształceniem i wychowaniem dzieci, wpisana jest potrzeba udzielania wychowankom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, wychwycenie wszelkiego rodzaju nieprawidłowości i podjęcie terapii w celu ich usunięcia.

            Nadrzędnym celem terapii jest wspomaganie rozwoju dziecka. Rozumiemy przez to usprawnianie funkcji psychomotorycznych, wyrównywanie braków w wiadomościach                                   i umiejętnościach, rozwijanie samodzielności, wspomaganie rozwoju społeczno-emocjonalnego, rozwijanie koncentracji i skupienia uwagi. Praca polega  na zaspakajaniu indywidualnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych dzieci z uwzględnieniem ich możliwości psychofizycznych.

           Najważniejszym elementem terapii pedagogicznej jest diagnoza, która stanowi punkt wyjścia dla dalszych oddziaływań terapeutycznych.

          Podstawowe formy organizacyjne to: praca indywidualna lub praca z grupą.                      Praca indywidualna to praca w optymalnym dla dziecka tempie, praca wg zindywidualizowanego programu, to korzystanie z bezpośredniej pomocy nauczyciela. Praca grupowa polega na zorganizowaniu zespołu wychowanków, który pracuje nad wybranymi zagadnieniami.

Podczas pracy z dzieckiem stosowane są metody wspierające i stymulujące naturalny rozwój dziecka oraz angażujące wiele zmysłów: słuch, wzrok, dotyk. Będą to m.in. metody:

-           zadań stawianych do wykonania,

-           słowne, np.: zagadki, objaśnienia, rozmowa, opowiadanie,

-           oglądowe, np.: pokaz, obserwacja,

-           metody aktywizujące:

• • elementy metody P. Dennisona – kinezjologia edukacyjna,
• • elementy naturalnej metody nauki czytania I. Majchrzak,
• • elementy metody Dobrego Startu M. Bogdanowicz,
• • elementy Ruchu Rozwijającego W. Sherborne,
• • elementy pedagogiki zabawy.

 

SPRAWNOŚĆ RUCHOWA (MOTORYKA DUŻA)

Charakterystyka rozwoju ruchowego dziecka w wieku przedszkolnym.

            Ruch jest naturalną potrzebą każdego człowieka, a dzieci maja szczególnie wzmożone zapotrzebowanie na aktywność ruchową. Zaspakajanie tej potrzeby jest warunkiem prawidłowego rozwoju dziecka. Aktywność ruchowa dziecka jest punktem wyjścia, stanowi bazę dla wszystkich obszarów jego rozwoju. W powiązaniu z aktywnością ruchową rozwija się sprawność manualna, koordynacja wzrokowo-ruchowa, percepcja wzrokowa i słuchowa, orientacja przestrzenna, mowa, myślenie, dojrzałość emocjonalno – społeczna.

            W rozwoju motoryki dużej (czyli zręczności ruchowej całego ciała) u dzieci przedszkolnych rozwija się płynność, zwinność i rytmiczność ruchów oraz ich siła. Te ruchy ulegają wyraźnemu doskonaleniu. Najbardziej znamienną cechą obserwowaną u dziecka przedszkolnego jest duża ruchliwość, potrzeba działania, określana mianem głodu ruchowego. Towarzyszy jej jednocześnie obniżona wytrwałość, krótka koncentracja na jednej czynności, zmienność zainteresowań. Rozwój motoryki dużej nie następuje jedynie w wyniku samego procesu dojrzewania. Sprawności motoryczne muszą zostać wyćwiczone w codziennej aktywności.

Umiejętności dziecka w zakresie motoryki dużej.

3 lata - sprawnie chodzi i biega po równej powierzchni

           - potrafi przejść od siadu do stania i z powrotem całkowicie beż użycia rąk   

           - pewnie trzyma przedmioty w czasie chodzenia

           - stoi 2-3 minuty na jednej nodze

           - rzuca, kopie i próbuje łapać piłkę

           - potrafi wspinać się na niskie przyrządy do zabawy, np. małą drabinkę

           - potrafi przeskoczyć obunóż sznur rozciągnięty na ziemi

           - wchodzi i schodzi po schodach

4 lata - potrafi kopać i rzucać piłkę

           - łapie piłkę przedramionami, przyciskając ją do siebie

           - umie trafić piłką do kosza na odległość 1,5metra

           - potrafi przeskoczyć z rozbiegu przeszkodę o wysokości 20-25 centymetrów

           -potrafi stać na jednej nodze 15 sekund

           - potrafi skakać w różnych kierunkach

           - potrafi przeskakiwać z jednej nogi na drugą

           - wchodzi i schodzi po schodach

5 lat - nabywa nowe, złożone umiejętności ruchowe, gdy ma możliwość ćwiczenia tych czynności (np. taniec, pływanie)

           - potrafi biec do góry po schodach bez trzymania się poręczy

           - potrafi skakać na jednej nodze prosto przed siebie na dystansie 5 metrów

           - umie trafić małą piłeczką do kosza z odległości 2 – 2,5 metra

6 lat  - potrafi zbiec na dół po schodach bez trzymania się poręczy

          - potrafi stać na jednej nodze z zamkniętymi oczami

          - potrafi zeskoczyć z wysokości 30 cm na palce nóg

          - podejmuje próby skakania na skakance

          - potrafi wykonać proste figury np. przewroty

          - potrafi iść stopa za stopą wzdłuż linii bez utraty równowagi

          - potrafi przeskoczyć przeszkodę o wysokości 20 centymetrów

          - umie sprawnie chwytać i odrzucać piłkę

Deficyty w rozwoju motoryki dużej.

Opóźnienia w rozwoju ruchowym mogą być globalne i dotyczyć całej motoryki dziecka lub fragmentaryczne, gdy dziecko wolniej opanowuje niektóre tylko umiejętności ruchowe. Zakłócenia i opóźnienia rozwoju aparatu lokomocyjnego określa się mianem niezręczności ruchowej.

Dziecko z niezręcznością ruchową:

• charakteryzuje się ogólną niezgrabnością ruchową oraz brakiem precyzji i koordynacji ruchów; jego ruchy są mało płynne, nieskoordynowane, brakuje i zwinności i szybkości
• długo ma trudności z pokonywaniem schodów, robi to niepewnie, asekuracyjnie
• nieudolnie wspina się na urządzenia gimnastyczne
• ma trudności z rzucaniem i chwytaniem piłki
• ma trudności z utrzymaniem równowagi, min. z wykonywaniem skoków obunóż oraz staniem i skakaniem na jednej nodze
• wykonuje współruchy
• ma trudności z opanowaniem nowych, złożonych czynności ruchowych, takich jak jazda na rowerze, nartach

Propozycje ćwiczeń rozwijających motorykę dużą.

Ważną rolę w rozwoju motoryki dużej odgrywają zabawy ruchowe, które najczęściej zmierzają do określonego celu i mają treść przedmiotową, czyli związane są z jakimś tematem, rolą.

• Chodzenie po krętej dróżce wyznaczonej przez dwie równolegle ułożone linie
• Chodzenie na różne sposoby
• Chodzenie po ławeczce gimnastycznej
• Chodzenie po niestabilnej powierzchni
• Chodzenie na czworakach
• Skłony, skręty, krążenie głową w różnych pozycjach
• Skoki na dużej piłce z uszami
• Skoki w worku
• Skakanie na skakance
• Soki na trampolinie
• Przeskakiwanie przez przeszkody o różnej wysokości
• Zabawy z piłką
• Leżący pajacyk
• Czołganie i pełzanie
• Rzucanie woreczkami
• Pływnie na sucho po dywanie
• Ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha
• Ćwiczenia wzmacniające mięśnie karku oraz grzbietu
• Jazda na kocyku

Artykuł powstał na podstawie książki K. Skarbek.I., Wrońskiej „Diagnoza i wspomaganie rozwoju psychoruchowego dziecka w wieku przedszkolnym”

                                                          Nauczyciel terapii pedagogicznej mgr Wioletta Wisłocka